DENETLEME VE DANIŞMANLIK GRUPLARININ KURULMASI VE PRATİK EĞİTİMİN VERİLECEĞİ İŞYERLERİNİN DENETİMİNE İLİŞKİN YÖNERGE
I. BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç
Madde 1- (1) Bu Yönergenin amacı, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre aday çırak ve çırak yetiştirmek isteyen işyerlerinin, pratik eğitim için elverişli olup olmadıklarının belirlenmesi, pratik eğitim veren işyerlerinin denetimi ve bu işyerlerine danışmanlık hizmetlerinin götürülmesi ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- (1) Bu Yönerge 3308 sayılı Kanuna göre aday çırak ve çırakların pratik eğitimini üstlenen 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununa tabi işyerlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3- (1) Bu Yönerge, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu ve bu Kanun gereğince çıkarılan Pratik Eğitimin Verileceği İşyerleri ve Bunların Denetimine İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- (1) Bu Yönergede geçen,
a) Aday çırak: Çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğin ön bilgileri verilen kişiyi,
b) Bakanlık: Milli Eğitim Bakanlığını,
c) BİDDG: Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarını,
ç) Birlik: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
d) Çırak: Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişiyi,
e) Federasyon: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkarlar federasyonlarını,
f) İDDG: İşyeri denetleme ve danışmanlık gruplarını,
g) İÜEM: Odalar, birlikler, federasyonlar ve Konfederasyonun özellikle alt yapısı yeterli olmayan işyerlerinin yeterli düzeyde veremedikleri pratik meslek eğitiminin noksanlıklarını tamamlamak amacıyla kurdukları işletmelerüstü eğitim merkezlerini,
ğ) Kalfa: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi,
h) Konfederasyon: Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunu,
ı) Merkez: Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğünü,
i) MİDDG: Merkez İşyeri Denetleme ve Danışmanlık Grubunu,
j) Meslek Eğitimi Danışmanlığı Birimi: 5362 sayılı Kanun uyarınca oda, birlik, federasyon ve Konfederasyon bünyesinde kurulan birimi,
k) Oda: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarını,
l) Usta: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen, üretimi planlayabilen, üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen, düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen, üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi,
m) Usta öğretici: Ustalık yeterliğini kazanmış, aday çırak, çırak ve kalfaların işyerindeki eğitiminden sorumlu, meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi,
ifade eder.
II. BÖLÜM
PRATİK EĞİTİM YAPILACAK İŞYERLERİNİN BELİRLENMESİ
İşyerlerinin Sınıflandırılması
Madde 5- (1) Çıraklık eğitiminin yapılabilirliği açısından işyerleri üç sınıfa ayrılır.
a) Çıraklık eğitimi yapılabilecek işyerleri: Çıraklık eğitimi yapabilecek işyerlerinde aşağıda belirtilen hususların tamamı aranır.
1- Pratik eğitim programlarında belirtilen asgari donanıma sahip olunması,
2- Pratik eğitim programlarında gösterilen iş ve işlemlerin en az % 80' inin işyerinde yapılması,
3- 3308 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinde belirtilen sayıda kalfa, usta ve usta öğretici istihdam edilmesi.
b) Çıraklık eğitiminin şartlı yapılabileceği işyerleri : Aşağıdaki özellikleri taşıyan işyerleri çırak öğrencilerin eksik kalan pratik eğitimini tamamlatmak üzere onları haftanın bir günü işletmelerüstü eğitim merkezlerine veya benzeri kurumlara göndermek kaydıyla çırak öğrenci alabilirler.
1- Pratik eğitim programlarında belirtilen iş ve işlemlerden en az % 50' sini yapabilecek donanıma sahip olmak,
2- Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinde belirtilen sayıda kalfa, usta ve usta öğretici istihdam etmek.
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen kişisel ve mesleksel elverişlilik şartlarının varlığı herhalde zorunludur.
c) Çıraklık eğitimi yapılamayacak işyerleri: Aşağıdaki hususlardan herhangi birinin varlığı halinde işyerleri çırak istihdam edemez ve çıraklık eğitimi yapamazlar:
1- Usta öğreticilik ve ustalık belgesine sahip eleman bulundurulmaması,
2- Usta öğreticilik veya ustalık belgesi bulunmakla birlikte, bu belgeye sahip olanların aday çırak ve çırak öğrencilere fiziksel veya ruhsal yönden zarar verdiğinin mahkeme kararı ile sabit olması ( kişiye ilişkin elverişsizlik ),
3- Pratik eğitim programlarında belirtilen iş ve işlemlerden en az % 50' sini yapabilecek yeterlikte donanıma sahip olunmaması,
4- 3308 ve 5362 sayılı Kanunlar ile bunlara ilişkin mevzuatın mükerreren veya ağır biçimde ihlal edilmiş olması.
III. BÖLÜM
MERKEZ İŞYERİ DENETLEME VE DANIŞMANLIK GRUBU (MİDDG)
Kuruluş
Madde 6- (1) Oda ve birlik bünyesinde kurulan, işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarının çalışma esasları arasında birlik ve uyum sağlamak ve bunların karşılaştıkları sorunlara çözüm bulmak amacı ile Konfederasyon bünyesinde bir Merkez İşyeri Denetleme ve Danışmanlık Grubu (MİDDG) kurulur.
(2) Merkez işyeri denetleme ve danışmanlık grubu; Konfederasyon Genel Başkanı ya da grup üyeleri arasından Genel Başkan tarafından belirlenecek bir üye başkanlığında;
a) Konfederasyon yönetim kurulu tarafından, Konfederasyon genel kurul üyeleri arasından bölge, il ve meslekleri temsil edecek yapıda ve Konfederasyon yönetim kurulu üye sayısının iki katını geçmeyecek sayıda seçilecek üye ile
b) Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdüründen veya görevlendireceği bir temsilciden oluşur.
(3) Konfederasyon genel kurul üyeleri arasından seçilen üyelerin en az üçte ikisi, 3308 sayılı Kanunun çıraklık eğitimi uygulama kapsamında bulunan meslek dallarında faaliyet gösteren kişiler arasından belirlenir.
(4) MİDDG'nin sekreterya görevi, Konfederasyon bünyesindeki Eğitim ve Planlama Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Görevleri
Madde 7- (1) Merkez İşyeri Denetleme ve Danışmalık Grubunun görevleri şunlardır:
a) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimlerinin amacına ulaşması için gerekli tedbirleri almak,
b) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimlerinde meydana gelen sorunları çözmek üzere Bakanlık ile işbirliği yapmak,
c) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitiminde meydana gelen eksiklikleri gidermek üzere işletmelerüstü eğitim merkezleri kurulmasını sağlamak,
d) Oda ve birlik bünyesinde kurulan işyeri denetleme ve danışmanlık grupları arasında birlik ve uyum sağlamak, bunların karşılaşacakları sorunlara çözüm bularak yardımcı olmak.
Çalışma esasları
Madde 8- (1) MİDDG, aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimleri ile ilgili olarak gündeminde bulunan konuları görüşerek çözüme kavuşturmak üzere en az 6 ayda bir toplanır. Toplantı yer ve saati başkan tarafından, toplantı gündemi ile birlikte en az 10 gün önceden üyelere yazılı olarak duyurulur. Gerekli görülen hallerde, başkanın isteği üzerine toplantı sayısı arttırılabilir. Gündemde bulunan konuların gerektirmesi halinde MİDDG Ankara dışındaki bir ilde de toplanabilir.
(2) MİDDG toplantı gündemindeki konularla ilgili olarak, gereğinde araştırma ve inceleme grupları kurulabilir. Bu grupların görev süresi araştırma konuları ile sınırlıdır.
IV. BÖLÜM
BİRLİK İŞYERİ DENETLEME VE DANIŞMANLIK GRUBU ( BİDDG )
Kuruluş
Madde 9- (1) Odalar bünyesinde kurulan, işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarının çalışmalarına rehberlik etmek ve karşılaşacakları sorunların çözümüne yardımcı olmak amacıyla birlik bünyesinde birlik işyeri denetleme ve danışmanlık grubu (BİDDG) kurulur.
(2) Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık grubu, birlik başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısının başkanlığında;
a) Kapsam içindeki meslek dallarında kurulmuş bulunan odalarca belirlenecek en az üç üye ile
b) Mesleki eğitiminden sorumlu il milli eğitim müdür yardımcısı veya şube müdüründen oluşur.
(3) Odası bulunmayan meslek dallarında bu grubun görevleri, ilgili birlik bünyesinde kurulan birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarınca yerine getirilir.Gerekirse o meslek dalı için bir işyeri denetleme ve danışmanlık grubu da kurulabilir. Bu gruplar, yönergenin 13 . maddesinde belirtilen esaslara göre çalışırlar.
(4) BİDDG'lerin sekreterya görevi, birlik bünyesinde kurulan meslek eğitimi danışmanlığı birimi tarafından yerine getirilir.
Görevleri
Madde 10- (1) Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarının görevleri şunlardır:
a) Odalar bünyesinde kurulan İDDG'lerin çalışmalarına rehberlik etmek ve karşılaşacakları sorunların çözümüne yardımcı olmak,
b) Çıraklık eğitiminin şartlı yapıldığı işyerlerindeki çırakların, eksik kalan pratik eğitimlerinin tamamlanması için gerekli tedbirleri almak ve takip etmek,
c) Usta ve usta öğreticilerin hizmet içi eğitimleri için birlik başkanlığına teklifte bulunmak,
d) Odası bulunmayan meslek dallarında denetim ve danışmanlık hizmetlerini yürütmek, gerekli görülmesi halinde birlik bünyesinde bu hizmetleri yürütecek İDDG'leri kurmak,
e) Bölgenin gelişmişlik düzeyine göre aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimini yürütecek işyerlerinin belirlenmesinde dikkate alınacak standartları belirlemek ve il mesleki eğitim kuruluna teklifte bulunmak,
f) Çalışmaları sırasında karşılaştığı ve çözüme kavuşturamadığı hususları MİDDG'ye bildirmek,
g) İDDG'ler tarafından çözümlenemeyen problemlere çözüm yolları aramak, çözüme kavuşturamadıkları problemleri MİDDG'ye iletmek,
h) İhtiyacı bulunan çırak öğrencilerin, barınma ve yiyecek ihtiyaçlarının karşılanması, bunların ruhsal ve fiziksel baskılardan korunmalarının sağlanması amacıyla diğer kurumlarla işbirliği yaparak gerekli önlemleri almak.
Çalışma Esasları
Madde 11- (1) BİDDG' ler en az 3 ayda bir toplanırlar. Toplantı yeri, saati ve gündemi başkan tarafından en az 1 hafta önceden üyelere yazılı olarak duyurulur. Gerekli görülmesi halinde başkanın daveti üzerine toplantı sayısı arttırılabilir. BİDDG'ler gerekli görülmesi halinde ilçelerde de toplanabilirler.
(2) BİDDG toplantı tutanakları ve alınan kararların bir sureti MİDDG'nin sekreterya görevini yürüten Konfederasyon bünyesindeki Eğitim ve Planlama Müdürlüğüne, bir sureti de il mesleki eğitim kurulunun sekreterya görevini yürüten mesleki eğitim merkezi müdürlüğüne gönderilir.
V. BÖLÜM
İşyeri Denetleme ve Danışmanlık Grubu (İDDG)
Kuruluş
Madde 12- (1) Odalarca, çalışma bölgelerinde çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınmış meslek dallarında birer işyeri denetleme ve danışmanlık grubu kurulur. Odalar bünyesinde esas itibariyle bir İDDG kurulur. İşyerlerinin sayısının fazlalığı dikkate alınarak birden fazla İDDG de kurulabilir.
(2) Oda bünyesinde farklı meslek dallarının bulunması halinde her meslek dalı için bir İDDG kurulabileceği gibi, aynı ana meslek alanına ait meslek dalları için de bir İDDG kurulabilir.
(3) Oda bünyesinde kurulan İDDG'ler;
a) Oda yönetim kurulunca, çalışma bölgesindeki iş hacmine göre kendi üyeleri arasında veya dışından seçilen 2 ila 4 üye,
b) Odanın çalışma bölgesinde bulunan mesleki eğitim merkezi müdürlüklerinde, bulunmaması halinde diğer mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görevli bir alan uzmanından
oluşur.
(4) Grupta görev alması halinde oda başkanı İDDG'nin başkanlığını yürütür. Aksi halde üyeler kendi aralarından bir başkan seçerler.
(5) Oda bünyesinde kurulan mesleki eğitim danışmanlığı biriminin büroları, oda işyeri denetleme ve danışmanlık grubunun sekreterya görevini üstlenir.
Görevleri
Madde 13- (1) Oda ve aynı görevi yapmak üzere birlik bünyesinde kurulan işyeri denetleme ve danışmanlık grupları, denetleme görevlerini yerine getirirken esas itibariyle birer danışma kurulu gibi çalışarak, 3308 sayılı Kanunun işletmelerde yapılmasını öngördüğü pratik meslek eğitiminin gereği gibi verilebilmesi için, alt yapı eksiklerinin giderilmesinde yol gösterici ve yardımcı olurlar.
a) İDDG'lerin görevleri esas itibariyle:
1) Eğiticilerin elverişliliği,
2) İşyerinin elverişliliği,
3) Eğitimin programa uygunluğu,
4) İstihdamın sözleşmeye ve mevzuata uygunluğu,
konularında denetim ve danışmanlık yapmaktır.
b) İDDG'ler bu görevlerini yerine getirirken; 3308 ve 5362 sayılı Kanunlar ile bu Kanunların atıfta bulunduğu sosyal sigorta ve iş hukuku mevzuatını ve 5362 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan 29.01.2008 tarihli Pratik Eğitimin Verileceği İşyerleri ve Bunların Denetimine İlişkin Yönetmeliğin özellikle 5., 6. ve 7. maddeleri ile 3308 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan 03.07.2002 tarihli Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen esaslara ilişkin alt düzenlemeleri dikkate alırlar.
c) Bu çerçevede İDDG'lerin denetim ve danışmanlık görevleri özellikle şunlardır:
1) İşyerinde icra edilen meslek dalı veya dalları itibariyle işyerinin aşağıdaki sınıflandırmaya göre ait olduğu grubu belirlemek; izlemek ve gerektiğinde değiştirmek:
- Çıraklık eğitimine elverişli işyeri,
- Çıraklık eğitimine şartlı elverişli işyeri,
- Çıraklık eğitimine elverişsiz işyeri.
2) Eğitici elemanların, usta ve usta öğreticilerin kişisel ve mesleksel bakımdan elverişli ve sayıca yeterli olup olmadıklarını belirlemek ve denetlemek,
3) Çıraklık eğitim programlarına ve meslek standartlarına göre, bir mesleğin bir işyerinde icrası için gerekli donanımı dikkate almak, aynı meslek dalında çıraklık eğitimi yapılabilmesi için işyerinde bulunması gereken asgari donanımın var olup olmadığını belirlemek,
4) İşyerinin elverişliliğini belirlerken, çıraklık eğitimi yapılan meslek dalı itibariyle o işyerinde yeterli çeşitlilikte iş ve işlem yapılıp yapılmadığına dikkat etmek,
5) Çıraklık eğitimine şartlı elverişli sayılan işyerlerinde eksik verilen pratik eğitimin, varsa bir işletmelerüstü eğitim merkezinde, yoksa başka bir işyeri veya kurumda tamamlanması için gereken önlemleri almak,
6) İşyerinde verilen pratik meslek eğitiminin meslek dalı itibariyle ilgili eğitim programına uygunluğunu denetlemek ve izlemek,
7) Aday çırak, çırak ve kalfaların istihdam ilişkilerinin, bunlarla yapılan sözleşmelere ve ilgili mevzuata uygunluğunu denetlemek ve izlemek,
8) Çıraklık eğitimi yaparken kapanan, kapatılan veya eğitime elverişsiz duruma düşen işyerlerinin çıraklarına yeni işyeri bulunmasında yardımcı olmak,
9) Mevzuata aykırı halde çırak istihdam edilen işyerlerinin sorumlularını mevzuata uygun davranmaya davet etmek; sonuç alınamaması halinde cezai müeyyide uygulanması için ilgili mercilere duyurmak,
10) İşyerinde bulundurulması gereken belgelerin ve malzemenin bulunup bulunmadığını denetlemek,
11) İlkyardım ve iş güvenliği bilgilerinin ve malzemelerinin aday çırak, çırak ve kalfalara verilip verilmediğini ve iş kazalarının önlenmesine yönelik tedbirlerin alınıp alınmadığını denetlemek,
(2) İşyeri denetleme ve danışmanlık grupları, denetimlerinde karşılaştıkları ve rehberlik suretiyle gideremedikleri noksanlıkları ve kurallara aykırılıkları, disiplin kovuşturmasında bulunmaları amacıyla doğrudan çalışma bölgesi içinde bulundukları birlik disiplin kuruluna ve il mesleki eğitim kuruluna bir raporla bildirirler. Konusu suç teşkil eden fiiller hakkında genel hükümler uygulanır.
Çalışma Esasları
Madde 14- (1) İDDG'lerin çalışmasında aşağıdaki esaslara riayet edilir:
a) İDDG üyeleri, görevlerini gereği gibi yerine getirebilmeleri amacıyla, kısa süreli bir eğitimden geçirilirler.
b) İDDG üyeleri eğitim gördükten sonra, aralarında yapacakları işbölümü sonucu, işyerlerine toplu veya tek kişilik denetleme ve danışmanlık ziyaretinde bulunurlar.
c) Görev alanına giren işyerleri yıllık bir denetleme ve danışmanlık programına göre yılda en az bir kez ziyaret edilir. Program dışı ziyaret ve temas her zaman yapılabilir.
d) Ziyaretlerde, bu Yönetmeliğin 13. maddesinde belirtilen danışmanlık ve denetleme görevleri yerine getirilir.
e) İşyeri ziyaretleri, ziyarette bulunan İDDG üyesi / üyeleri ve işveren tarafından imzalanan bir tutanağa bağlanır. " İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporu " başlığını taşıyan bu tutanağın bir örneği Yönerge ekindedir.
f) İşyerinin, elverişlilik sınıflandırmasına göre ait olduğu grup, işyerinin görülebilir bir yerine asılan bir levha üzerinde belirtilir. Bu levhanın, bir örneği Yönergeye eklenmiştir. Sınıflandırma grubunu belirleyen ve zamanla ortaya çıkabilecek grup değişikliğini belgeleyen "İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporu"nun bir örneği işyerinde saklanır, birer örneği işyerinin bağlı olduğu Oda Başkanlığına, Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğüne ve BİDDG' ye verilir. Raporda belirtilen eksikliklerin giderilmesi ve önerilen önlemlerin alınması sürekli izlenir.
VI. BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Görev Süresi
Madde 15- (1) MİDDG üyelerinin görev süresi kurumlarınca belirlenir. BİDDG ve İDDG üyelerinin görev süresi 4 yıldır. Üyeler gerekli hallerde bağlı bulundukları kurum tarafından değiştirilebilirler.
Toplantı ve Karar
Madde 16- (1) MİDDG, BİDDG ve İDDG'ler üye salt çoğunluğu ile toplanırlar. Çekimser oy kullanamazlar. Oyların eşitliği halinde, başkanın oyu iki oy sayılır.
Yolluk ve Huzur Hakkı
Madde 17- (1) Oda İşyeri denetleme ve danışmanlık grubu, birlik işyeri denetleme ve danışmanlık grubu ve merkez işyeri denetleme ve danışmanlık grubu üyelerine ödenecek ulaşım, konaklama, harcırah ve huzur hakkı, ilgili meslek kuruluşunun genel kurulunca belirlenen ve 5362 sayılı kanunun 56 ncı maddesinde öngörülen sınırlar içerisinde kalan tutarı geçmemek üzere ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun yönetim kurulunca belirlenir ve eğitim bütçesinden ödenir.
Eksik Kalan Pratik Eğitimin Tamamlattırılması
Madde 18- (1) Çıraklık eğitimi yapılmasına şartlı elverişli sayılan işyerlerinde eksik kalan pratik eğitimin işletmelerüstü eğitim merkezlerinde tamamlattırılması esastır.
(2) Ancak, işletmelerüstü eğitim merkezlerinin kurulmadığı yerlerde, gereğinde mesleki eğitim merkezleri laboratuar-atölyelerinden yararlanılabilir. Bu durumda işletmelerüstü eğitim, mesleki eğitim merkezi müdürlüğü ile işbirliği yapılarak yerine getirilir.
(3) Diğer kurum ve kuruluşlardan da yararlanılabilir.
İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporuna İtiraz
Madde 19- (1) İşyerleri İDDG'ler tarafından kendileri için düzenlenen raporlara ve uygulamalara, durumun kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içinde BİDDG' ye itirazda bulunabilirler.
(2) BİDDG'ler bu itirazları bir ay içinde sonuçlandırmak zorundadır.
(3) Tarafların bu konudaki kanunlarla düzenlenmiş diğer hakları saklıdır.
Yürürlük
Madde 20- (1) Bu yönerge yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 21- (1) Bu yönerge hükümleri Konfederasyon Genel Başkanı tarafından yürütülür.
Geçici Madde 1- Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce çıraklık sözleşmesi yapan aday çırak ve çıraklar için bu yönerge hükümleri uygulanmaz.